Jan Bytnar urodził się 101 lat temu – 6 maja 1921 roku w Kolbuszowej. Był poharcmistrzem, członkiem konspiracyjnej Organizacji Harcerzy ZHP o nazwie “Szare Szeregi”, dowódcą hufca “Południe” Grup Szturmowych działających podczas okupacji niemieckiej. Aleksander Kamiński napisał książkę pt. “Kamienie na Szaniec” opisującą działalności grupy członków Szarych Szeregów w warszawie podczas II wojny światowej, w której “Rudy” był jednym z głównych bohaterów. Zmarł 30 marca 1943 roku z powodu ciężkich obrażeń ciała, jakich doznał w trakcie brutalnych przesłuchań przez Niemców.

Młodość

Jan Bytnar był synem nauczycieli – Zdzisławy Bytnarowej i Stanisława Bytnara. W 1934 roku złożył przyrzeczenie harcerskie w 23. Warszawskiej Drużynie Harcerskiej im. Bolesława Chrobrego. W 1936 roku zaczął organizować drużynę harcerską na terenie swojej dawnej szkoły. W 1938 roku uzyskał najwyższy stopień starszoharcerski – Harcerze Rzeczpospolitej.

Konspiracja

W październiku 1939 roku przystąpił do Polskiej Ludowej Akcji Niepodległościowej. Będąc członkiem PLAN’u wymyślił i wykonał karteczki z napisem “Komendant Piłsudski powiedziałby: a my was w d… mamy“, które wraz z innymi członkami przyczepiał na niemieckich obwieszczeniach dotyczących utworzenia generalnego Gubernatorstwa. Gestapo rozbiło w 1940 roku PLAN, po czym Bytnar wyjechał do Kolbuszowej i tam współpracował z założycielami organizacji konspiracyjnej o nazwie “Odwet”.

W marcu 1941 roku wstąpił do Szarych Szeregów. Wiosną 1941 roku złożył przyrzeczenie szaroszeregowe i „wawerskie” przed Stefanem Mirowskim – porucznikiem Armii Krajowej w Szarych Szeregach. Przeprowadzał wiele akcji małosabotażowych – zrywał flagi hitlerowskie, malował symbole Polski Walczącej, “gazował” kina, dekorował miasta biało-czerwonymi flagami czy też przerabiał niemieckie napisy. Łącznie wziął udział w około 70 akcjach “wawerskich”.

W 1942 roku odbył tajny kurs instruktorski Szarych Szeregów, po którym uzyskał stopień podharcmistrza. W listopadzie tego roku objął dowództwo hufca „Południe”. 18 stycznia 1943 w trakcie akcji rozbrojeniowej zastrzelił niemieckiego urzędnika Ernsta Marona. 2 lutego 1943 został postrzelony przez “granatowych” w udo w trakcie akcji ewakuacji materiałów z mieszkania opieczętowanego przez Gestapo.

Aresztowanie i śmierć

We wtorek 23 marca 1943 roku o godzinie 4:30 Gestapo aresztowało “Rudego” i jego ojca w domu przy ulicy al. Niepodległości 159. Najprawdopodobniej aresztowano ich w wyniku znalezienia u Henryka Ostrowskiego, dowódcy Hufca „Praga” warszawskich Grup Szturmowych adresu Rudego. Oboje trafili na Pawiak i natychmiast rozpoczęto przesłuchania “Rudego” na Szucha.

Jan Bytnar przeszedł piekło w trakcie przesłuchań. Był bity kijem i pejczem do utraty przytomności, kopany, deptany, ostemplowany stemplem z kotwicą. Już drugiego dnia po przesłuchaniach trafił do szpitala na pawiaku z ciężkimi obrażeniami ciała oraz objawami upośledzenia nerek. Brutalne metody stosowane przez Niemców uniemożliwiły mu samodzielne poruszanie, przez co na kolejne przesłuchania na Szucha zawożono go na noszach.

26 marca Grupa Szturmowa Szarych Szeregów zorganizowała “Akcję pod Arsenałem” w której odbiła Rudego oraz 20 innych więźniów. Bytnara początkowo przewieziono do punktu sanitarnego przy ul. Ursynowskiej 46, następnie do mieszkania w kamienicy przy ul. Kazimierzowskiej 15. 28 marca kolejno przewieziono Rudego do innego mieszkania przy ul. Karłowicza 18, jednak jego stan był krytyczny i udało się zorganizować transport do Szpitala Wojskowego przy ul. Płockiej 26. Niestety obrażenia ciała były tak poważne, że chwilę po dotarciu na miejsce Jan Bytnar zmarł.

Pochówek

Jana Bytnara pochowano na cmentarzu na Powiązkach 2 kwietnia 1943 pod przybranym nazwiskiem Jana Domańskiego. 15 sierpnia tego samego roku, pośmiertnie mianowano go harcmistrzem, podporucznikiem, a następnie odznaczono Krzyżem Walecznym.