Prawo spółek – podział spółek osobowych i kapitałowych

Spółki osobowe i kapitałowe można podzielić na kilka podstawowych rodzajów. Organizacja, likwidacja i funkcjonowanie poszczególnych form są regulowane przez prawo spółek. Do pierwszej grupy zalicza się:

• spółki jawne (sp. j.),
• spółki partnerskie (sp. p.),
• spółki komandytowe (sp. k.),
• spółki komandytowo-akcyjne (S.K.A.). 

Spółki kapitałowe obejmują natomiast spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (oznaczane symbolem: sp. z o.o.) i spółki akcyjne (S.A.). Różnice można zauważyć już w samych podstawowych założeniach dla obydwóch grup: podczas gdy działanie spółek osobowych opiera się na współpracy i zaufaniu wspólników ze stałym składem osobowym, w spółkach kapitałowych decydujące znaczenie ma kapitał i jego podział. Co więcej, osobowość prawną ma tylko spółka kapitałowa – spółki osobowe mogą jednak we własnym imieniu m.in. nabywać prawa (np. prawa własności) i zaciągać zobowiązania.

Odpowiedzialność właścicieli

Przed rozpoczęciem prowadzenia działalności gospodarczej warto dowiedzieć się, jak wygląda kwestia odpowiedzialności prawnej w różnych typach spółek. W przypadku spółek osobowych wspólnicy ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania firmy. W praktyce oznacza to, że w momencie wystąpienia trudności finansowych w firmie muszą oni pokryć długi osobistymi aktywami. Inaczej wygląda to w spółkach kapitałowych, gdzie właściciele z założenia nie ponoszą osobistej odpowiedzialności. Jest ona ograniczona do wkładu w kapitale zakładowym spółki.

Spółki osobowe i kapitałowe – najważniejsze różnice

Spółki osobowe i kapitałowe różnią się pod wieloma względami. Najważniejsze różnice dotyczą wspomnianej już wcześniej odpowiedzialności właścicieli, jednak należy zwrócić uwagę także na kwestie kapitału zakładowego, zarządzania, przejrzystości finansowej czy transferu udziałów. W spółkach osobowych nie ma kapitału zakładowego w tradycyjnym sensie; zamiast tego wspólnicy wnoszą do firmy wkład, który może być ustalany w dowolny sposób i zmieniany na bieżąco. Są one ponadto zazwyczaj osobiście nadzorowane i reprezentowane. Wspólnicy mają bezpośredni wpływ na zarządzanie firmą i podejmowanie strategicznych decyzji.

W spółkach kapitałowych istnieje natomiast określona ilość kapitału zakładowego, który jest podzielony na akcje lub udziały. Kapitał ten może się zmienić na podstawie wspólnej decyzji o jego zmniejszeniu lub zwiększeniu. Za działalność firmy odpowiada zarząd, który nie musi być tożsamy z listą udziałowców. W roli reprezentanta może występować również pełnomocnik wybrany przez wspólników. Zarówno w przypadku spółek osobowych, jak i kapitałowych warto postawić na profesjonalne usługi z zakresu księgowości – są one oferowane m.in. przez łódzką firmę BDB Consulting.